SŁOWNIK POJĘĆ PRAWNYCH ZWIĄZANYCH NIERUCHOMOŚCIAMI

POJĘCIA:

  • DZIAŁKA – ciągły obszar gruntu znajdujący się w granicach tego samego obrębu i jednolity ze względu na tzw. „stan prawny”. Działka jest podstawowym obiektem ewidencji gruntów i budynków (EGiB) i stanowi podstawę do oznaczenia nieruchomości gruntowej w księdze wieczystej. Dane działki ujawniają tzw. „stan faktyczny”.

  • GRANICA PRAWNA NIERUCHOMOŚCI – granice prawne nieruchomości są to ustalone, pomierzone i zestabilizowane granice, dla których istnieje operat techniczny złożony do zasobu geodezyjno – kartograficznego, w stosunku do których istnieje prawomocna decyzja administracyjna lub ostateczne orzeczenie sądowe.

  • NIERUCHOMOŚCI – nieruchomościami nazywamy części powierzchni ziemi, które stanowią odrębny przedmiot własności, a także budynki związane trwale z gruntem bądź części tych budynków, jeżeli stanowią odrębny przedmiot własności od gruntu. Wśród rodzajów nieruchomości wyróżniamy: nieruchomości budynkowe, nieruchomości gruntowe oraz nieruchomości lokalowe. W skład jednej nieruchomości może wchodzić kilka działek.

  • NIERUCHOMOŚĆ BUDYNKOWA – budynki oraz inne urządzenia związane trwale z gruntem. Jednym z rodzajów nieruchomości gruntowych są nieruchomości rolne (grunty orne).

  • NIERUCHOMOŚĆ GRUNTOWA – jest podstawowym obiektem księgi wieczystej i ujawnia tzw. „stan prawny”.

  • NIERUCHOMOŚĆ LOKALOWA – lokal mieszkalny lub użytkowy łącznie z garażem stanowiącym część składową budynku, pod warunkiem, że lokal ten stanowi odrębną własność.

  • NIERUCHOMOŚĆ ROLNA – nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie – produkcja roślinna/zwierzęca itp.

 

PRAWA DO NIERUCHOMOŚCI

Wśród praw do nieruchomości wyróżniamy prawa rzeczowe i zobowiązaniowe:

PRAWA RZECZOWE

  • własność i współwłasność

  • użytkowanie wieczyste

  • posiadanie

  • ograniczone prawa rzeczowe

    • użytkowanie

    • służebności

    • prawa spółdzielcze

    • zastaw

    • hipoteka

 

PRAWA ZOBOWIĄZANIOWE

  • najem

  • dzierżawa

  • użyczenie

  • darowizna

  • renta

  • dożywocie

 

OMÓWIENIE PRAW DO NIERUCHOMOŚCI:

  • WŁASNOŚĆ – prawo polegające na zarówno faktycznym, jak i prawnym dysponowaniu. Jest to władanie, korzystanie i rozporządzanie rzeczą – w tym przypadku nieruchomością. Władanie jest to uprawnienie do sprawowaniem faktycznej władzy nad rzeczą, polega na posiadaniu rzeczy i łączy się z użytkowaniem. Korzystanie z rzeczy uprawnia do używania rzeczy oraz pobieranie pożytków z tej rzeczy i innych przychodów. Rozporządzanie rzeczą oznacza możliwość wykonywania czynności prawnych, które są z tą rzeczą związane, czyli: sprzedaż, darowizna, zamiana. Można nabyć – spadek, podział majątku, darowizny, zasiedzenie, zrzeczenie się własności. Są ograniczenia w wykorzystywaniu praw własności np. wynikające z MPZP.

  • WSPÓŁWŁASNOŚĆ – współwłasność występuje w przypadku, gdy ta sama rzecz przysługuje niepodzielnie kilku osobom i może to być współwłasność łączna bądź w częściach ułamkowych. Każdy ze współwłaścicieli ma prawo do rozporządzania swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Zgoda wszystkich współwłaścicieli wymagana jest do rozporządzania rzeczą wspólną i innych czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Każdy współwłaściciel ma obowiązek współdziałania w zarządzie wspólną rzeczą.

  • UŻYTKOWANIE wieczyste – zbliżone do własności. Niektóre grunty stanowiące własność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym oraz prawnym. Grunty oddaje się w użytkowanie wieczyste na 40 do 99 lat. Prawo odpłatne 25% wartości od razu, a resztę 1 – 3% (mieszkalno – usługowe) wartości co roku. Prawo można przedłużyć również przez następców. W użytkowanie nabywamy na podstawie aktu notarialnego zawartego między osobami. Najpierw zakładana jest księga wieczysta, a potem wpis do ewidencji gruntów i budynków.

  • POSIADANIE – niemożność udokumentowania prawa do własności. Jest to osoba nazywana „władający”.

  • OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE – prawa, które przysługują osobie fizycznej bądź prawnej względem rzeczy będącej własnością innej osoby.

  • UŻYTKOWANIE – obciążenie rzeczy prawem zezwalającym na jej używanie oraz pobieranie z niej pożytków.

  • SŁUŻEBNOŚCI – ograniczone prawa rzeczowe dotyczące nieruchomości. Polegają one na obciążeniu nieruchomości służebnej aby zwiększyć użyteczność innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) – jest to służebność gruntowa – albo na zapewnieniu zaspokojenia pewnych potrzeb – służebność osobista.

  • PRAWA SPÓŁDZIELCZE – spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, spółdzielcze prawo do domku 1-rodzinnego

  • ZASTAW – prawo rzeczowe, które ma na celu zabezpieczenie wierzytelności na majątku dłużnika. Polegają ono na możliwości zaspokojenia wierzytelności z rzeczy lub prawa, na którym został ten zastaw ustanowiony.

  • HIPOTEKA – obciążenie nieruchomości prawem zezwalającym wierzycielowi dochodzenie zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją jest własnością.

  • NAJEM – umowa cywilna nazwana, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania (na czas oznaczony bądź nie), a najemca ma płacić wynajmującemu czynsz oznaczony w pieniądzach lub w innego rodzaju świadczeniach.

  • DZIERŻAWA – umowa nazwana, dwustronnie zobowiązująca, wzajemna oraz konsensualna. Na jej podstawie wydzierżawiający ma obowiązek oddać dzierżawcy rzecz do używania oraz do pobierania z niej pożytków (przez czas oznaczony bądź nie), podczas gdy dzierżawca ma obowiązek płacić mu czynsz. Umowa ta nie przenosi własność, ale udostępnia innej osobie prawo lub rzeczy.

  • UŻYCZENIE – zezwolenie biorącemu na bezpłatne korzystanie z oddanej mu rzeczy (przez czas oznaczony bądź nie).

  • DAROWIZNA – umowa, na podstawie której darczyńca ma obowiązek do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Przedmiot darowizny może stanowić każda rzecz posiadająca jakąś wartość (np. pieniądze, dzieła sztuki bądź nieruchomości).

  • RENTA – zobowiązanie względem innej osoby do określonych świadczeń okresowych.

  • DOŻYWOCIE – umowa cywilnoprawna, na podstawie której jedna strona zobowiązuje się do zapewnienia drugiej utrzymania dożywotniego w zamian za przeniesienie przez drugą stronę własności nieruchomości.

 

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

Informacje o podatku od nieruchomości:

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI jest pobierany przez samorząd gminny, a przedmiotem opodatkowania jest posiadanie nieruchomości. Opodatkowaniu tym podatkiem podlegają grunty, budynki wraz z ich częściami oraz budowle lub ich części, jeśli są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Nie podlegają mu jednak użytki rolne, grunty zakrzewione i zadrzewione na użytkach rolnych albo lasy, chyba że są zajęte pod prowadzenie działalności gospodarczej.

PODATKAMI PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI są właściciele nieruchomości bądź obiektów budowlanych, ich posiadacze samoistni, użytkownicy wieczyści gruntów oraz w niektórych przypadkach posiadacze nieruchomości lub ich części lub obiektów stanowiących własność Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego. Dokładne omówienie tej kwestii znajduje się w art. 3.1. Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r.

PODSTAWĄ OPODATKOWANIA tym podatkiem jest powierzchnia w przypadku gruntów, w przypadku budynków lub ich części jest to ich powierzchnia użytkowa, a dla budowli bądź ich części (które związane są z prowadzeniem działalności gospodarczej) podstawą opodatkowania jest wartość, o której mowa jest w przepisach o podatkach dochodowych. Szczegóły dotyczące wyliczania tych wartości znajdują się w art. 4.1. Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r. Wysokość stawek podatku od nieruchomości jest określana przez radę gminy, przy czym obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w jakim powstały okoliczności uzasadniające powstanie obowiązku opodatkowania.

ZWOLNIENIE OD PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI są m.in.: budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej wraz z zajętymi pod nie gruntami, grunty znajdujące się w posiadaniu podmiotu zarządzającego portem albo przystanią morską, budynki, budowle wraz z zajętymi pod nie gruntami na terenie części lotniczych lotnisk użytku publicznego, budynki gospodarcze łącznie z ich częściami, nieruchomości bądź ich części zajęte na potrzeby prowadzenia działalności wychowania, nauki i techniki, kultury fizycznej oraz sportu, grunty oraz budynki wpisane do rejestru zabytków, we władaniu muzeów rejestrowanych, położone na obszarach objętych ochroną – w przypadkach określonych w art. 7.1. Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 12 stycznia 1991 r.